ι απαντήσεις είναι ενδεικτικές και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθούν δεσμευτικές για τους υποψήφιους.
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1 :
1: γ
2: α
5: ε
7: β
8: δ
ΘΕΜΑ Α2:
α) Σχολικό βιβλίο, σελ. 77: «Το Εθνικόν Κομιτάτον… Οθωμανική Αυτοκρατορία»
β) Σχολικό βιβλίο, σελ. 86: «Το μοναδικό νέο πολιτικό στοιχείο… το 1908»
γ) Σχολικό βιβλίο, σελ.248: «Το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας… εθνικής τους
συνείδησης».
ΘΕΜΑ Β1.
Σχολικό βιβλίο, σελ. 210: «Γύρω από το Βενιζέλο… κάλεσε το λαό σε αποχή».
ΘΕΜΑ Β2.
Σχολικό βιβλίο, σελίδες 90-91: «Το πρώτο εξάμηνο του 1911… για κοινοβουλευτικές συζητήσεις κλπ».
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
Γ1.
Σχολικό βιβλίο, σελ. 160
Ενδεικτική απάντηση
Η Σύμβαση ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προέβλεπε την αποζημίωση των ανταλλάξιμων προσφύγων για τις περιουσίες που εγκατέλειψαν στις πατρίδες τους από το κράτος υποδοχής. Το έργο της εκτίμησης της αξίας των εκατέρωθεν περιουσιών που εγκαταλείφθηκαν ανέλαβε η Μικτή Επιτροπή. Σύμφωνα με την ελληνοτουρκική Σύμβαση είχαν το δικαίωμα να πάρουν ως αποζημίωση περιουσία ίσως αξίας με την ακίνητη περιουσία που εγκατέλειψαν φεύγοντας. Διευκρινίζεται, σύμφωνα με το παράθεμα, πως πρόκειται για ακίνητα κάθε είδους, αστικά και αγροτικά. Επιπλέον, ρυθμίζεται η περίπτωση των καλλιεργημένων αγρών, καθώς η αποζημίωση συμπεριλαμβάνει και το προϊόντα τους αλλά και τα έσοδα τα οποία έχασε ο ανταλλάξιμος. Τέλος, περιλαμβάνονται τα κινητά αγαθά που δεν πουλήθηκαν και δε μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα.
Στην μετακίνησή τους θα διευκολύνονταν επίσης απ’ τη Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής. Παρ’ όλα αυτά , όπωςεπισημαίνει το ιστορικό παράθεμα, ένας σημαντικός αριθμός προσφύγων βρέθηκαν εκπρόθεσμοι είτε γιατί έφτασαν στην Ελλάδα μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής (αιχμάλωτοι, πρόσφυγες από Ρωσία, Κωνσταντινοπουλίτες) είτε γιατί δεν μπορούσαν να υποβάλουν τη σχετική δήλωση λόγω ασθένειας, φυλάκισης ή ανηλικιότητας (περίπτωση ορφανών).
Στη συνέχεια σχολικό βιβλίο: «Για να βοηθήσει… την προκαταβολή αυτή».
Το παράθεμα μας παρέχει πρόσθετες πληροφορίες σε σχέση μ’ αυτήν τη διαδικασία, αφού αναφέρεται ότι προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία της αποζημίωσης αλλά και για να μην επιβαρυνθεί πολύ ο κρατικός προϋπολογισμός – άλλωστε γνωρίζουμε ότι η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση μετά τη διχοτόμηση της δραχμής το 1922 και το 1926- αποφασίστηκε η έκδοση ομολογιών με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Έτσι το 20% της προσωρινής αποζημίωσης δόθηκε σε μετρητά και το υπόλοιπο σε ομολογίες. Επίσης η προκαταβολή θα δινόταν σε εκείνους που μέχρι τότε δεν είχαν αποκατασταθεί με τη διευκρίνιση ότι η υποτυπώδης στέγαση στους οικισμούς της ΕΑΠ ή του ελληνικού κράτους δε θα θεωρούνταν ως αποκατάσταση.
Εν συνεχεία Σχολικό βιβλίο: «Η προσωρινή εκτίμηση… Ανώτατο Συμβούλιο». Καθορίστηκαν επίσης, τα περιουσιακά στοιχεία που θα αποζημιώνονταν και τα οποία αναφέρθηκαν παραπάνω.
Για την οριστική εκτίμηση των περιουσιών που εγκαταλείφθηκαν στην Τουρκία, σύμφωνα με το παράθεμασυστάθηκαν 1114 Πρωτοβάθμιες Επιτροπές Εκτίμησης μία ή περισσότερες για καθεμιά απ’ τις 934 χριστιανικές κοινότητες της Τουρκίας.
Επιπλέον συστάθηκαν 52 Δευτεροβάθμιες Επιτροπές, 31 στην Αθήνα και 21 στην επαρχία, και στη συνέχεια τον Μάιο του 1927 άλλες 20 Δευτεροβάθμιες (Εφετεία Ανταλλαγής ) 8 στην Αθήνα και 12 στην επαρχία για προβλήματα που ενδεχομένως θα ανέκυπταν.
Σχολικό βιβλίο, σελ. 161: «Με την πάροδο του χρόνου… τουρκική πλευρά».
Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε ότι παρά την πρόσκαιρη ανακούφιση, η προσωρινή λύση της προκαταβολής για την αποζημίωση των ανταλλαξίμων δεν έκλεισε το ζήτημα. Και αυτό γιατί οι προσφυγικές οργανώσεις αξίωναν, σύμφωνα μ’ όσα προέβλεπε η Σύμβαση της Λοζάνης την πλήρη αποζημίωση της περιουσίας των ανταλλαξίμων, με συνέπεια το θέμα να λάβει διαστάσεις ευρύτερες και να γίνει αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης.
Δ1.
Σχολικό βιβλίο, σελ. 53 (ενότητα 8)
Σημείωση: Το ερώτημα διατυπώνεται με τρία επιμέρους υποερωτήματα. Πρέπει να επισημανθεί ότι ο τρόπος διάρθρωσης των ιστορικών στοιχείων του σχολικού βιβλίου δε διευκολύνει το διαχωρισμό της απάντησης σε τρία ζητούμενα γιατί στις έννοιες σκοπός και έργο της Τράπεζας υπάρχει ως ένα βαθμό επικάλυψη.
Σκοποί της Τράπεζας της Ελλάδος
Σχολικό βιβλίο: «Το 1927,… οικονομικής πολιτικής». Το ιστορικό παράθεμα μας παρέχει σχετικές με την αποστολή της τράπεζας πληροφορίες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το συντάκτη το πρωτόκολλο της Γενεύης με ρητό τρόπο προσδιόριζε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος θα αναλάμβανε το ρόλο του «τραπεζίτης της κυβέρνησης» και ειδικότερα ότι θα διαχειριζόταν εισπράξεις και πληρωμές του κράτους και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.
Παράλληλα επισημαίνεται ότι στην Τράπεζα ανατέθηκε ως κύρια αποστολή η εγγύηση της μετατρεψιμότητας του εθνικού νομίσματος, γι’ αυτό και της παραχωρήθηκε το εκδοτικό δικαίωμα – το οποίο μέχρι τότε το είχε η εθνική τράπεζα γεγονός που εξηγεί και τις αντιδράσεις της στη δημιουργία της νέας τράπεζας. Εκτός απ’ την έκδοση χαρτονομίσματος (τραπεζογραμματίων) απέκτησε και τον έλεγχο της νομισματικής κυκλοφορίας και πίστης κάτι που την καθιστούσε πλέον ως το βασικότερο παράγοντα των εξελίξεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας. Το εκδοτικό δικαίωμα, σύμφωνα με το καταστατικό λειτουργίας της, της παραχωρήθηκε υπό προϋποθέσεις γιατί τέθηκε ως δικλείδα ασφαλείας η εκ μέρους του κράτους δυνατότητα ανάκλησης του δικαιώματος στην περίπτωση που η Τράπεζα αδυνατούσε να «εξασφαλίσει τη σταθερότητα της αξίας των χαρτονομισμάτων που εξέδιδε σε χρυσό». Όμως επειδή εξασφάλισε εξ αρχής τη μετατρεψιμότητα της δραχμής σε χρυσό, αυτός ο περιορισμός δεν υλοποιήθηκε.
Παρά τις αντιδράσεις της Εθνικής Τράπεζας, όπως προαναφέρθηκε, η Τράπεζα ιδρύθηκε τον Μάιο του 1927 και η λειτουργία της άρχισε ένα χρόνο αργότερο. Σύμφωνα με το παράθεμα, παρά το ότι θα αποτελούσε φορέα της κρατικής πολιτικής και εκφραστή των επιλογών της εκάστοτε κυβέρνησης στο δημοσιονομικό τομέα, το ίδιο το καταστατικό της ίδρυσής της εξασφάλιζε την ανεξαρτησία της από την πολιτική εξουσία και μπόρεσε να εφαρμόσει ευέλικτες οικονομικές πρακτικές με μεγαλύτερη αυτονομία ως προς την πραγμάτωση των κρατικών επιλογών.
Οργάνωση της Τράπεζας της Ελλάδος
Στο παράθεμα αναφέρονται πληροφορίες σχετικές με την οργάνωση και τη διοικητική δομή της Τράπεζας.
· Στο διοικητικό Συμβούλιο υπήρξε ισοδύναμη εκπροσώπηση των οικονομικών δυνάμεων της χώρας. (Τρία μέλη από εμποροβιομηχανική και τρία απ’ την αγροτική τάξη).
· Παρουσία και διασφάλιση της εποπτείας τους απ’ την κυβέρνηση (διορισμός επιτρόπου) ενώ οι πρώτοι διοικητής και υποδιοικητής (Α. Διομήδης και Εμ. Τσουδερός αντίστοιχα) υπήρξαν επιλογές της κυβέρνησης, βάσει της επιτυχούς παρουσία τους στις ίδιες θέσεις στην Εθνική Τράπεζα..
Έργο της Τράπεζας
Σχολικό βιβλίο: «πολύ γρήγορα… σε χρυσό». Η επιτυχής πολιτική που ακολούθησε συνιστά υλοποίηση της κύριας αποστολής της, ενώ σχετικά με την έκδοση του χαρτονομίσματος επισημαίνεται στο παράθεμα – παράλληλα με τις ιστορικές μας γνώσεις - ότι χρησιμοποιήθηκαν ως κάλυμμα των χαρτονομισμάτων τα αποθέματά της σε χρυσό και ξένο συνάλλαγμα μετατρέψιμο σε χρυσό. Σύμφωνα με το καταστατικό μάλιστα το κάλυμμα δεν μπορούσε να είναι λιγότερο από το 40% της νομισματικής κυκλοφορίας.
Στη συνέχεια σχολικό βιβλίο, «Η επιτυχία αυτή… το 1929»
